Zima w górach – jak się przygotować w polskie góry zimą?

Góry zimą mają w sobie coś wyjątkowego, co sprawia, że właśnie o tej porze roku prezentują się najpiękniej. Jednak niezależnie od pory roku, góry zawsze wymagają odpowiedniego przygotowania, a zimą jest ono szczególnie istotne. W dzisiejszym artykule poruszymy temat przygotowania się do zimowych wędrówek górskich, zwracając szczególną uwagę na odpowiedni ubiór.

Idealnie byłoby podzielić ten artykuł na kilka części, ponieważ analizując nasze przygotowanie, warto je rozpatrzyć w trzech kategoriach: odpowiednie przygotowanie sprzętowe, przygotowanie kondycyjne oraz przygotowanie w zakresie wiedzy i praktycznych umiejętności, które pozwolą ją wykorzystać. Wszystkie te elementy są ze sobą ściśle powiązane, zwłaszcza gdy naszym celem są tereny zagrożone lawinami. Należy pamiętać, że nawet najlepszy sprzęt jest bezużyteczny bez umiejętności jego obsługi oraz bez umiejętności poruszania się zimą po górach, realistycznej oceny sytuacji i minimalizowania ryzyka.

Choć chętnie dzielimy się teorią w naszych artykułach, należy podkreślić, że żaden z nich nie zastąpi kursów prowadzonych przez wykwalifikowanych instruktorów, podczas których można przećwiczyć zdobyte informacje pod czujnym okiem profesjonalistów. Nieoceniona jest wartość kursów z zakresu lawinoznawstwa, nawigacji i turystyki zimowej. Naturalnym krokiem jest najpierw wyruszenie na bezpieczne szlaki, aby oswoić się z zimową aurą i pokochać turystykę o tej porze roku. Aby jednak nie zrazić się już na początku, uniknąć przemarznięcia lub przegrzania, musimy zadbać o odpowiedni ubiór i umiejętność jego dostosowania do warunków. Gdy sprawdziliśmy najnowsze prognozy pogody i zaopatrzyliśmy się w zdrowy rozsądek, czas zajrzeć do szafy lub udać się na zakupy.

Co ubrać w góry zimą, żeby nie wtopić lub nie utopić się we własnym pocie?

W turystyce zimowej, oprócz przepięknych widoków czy możliwości uprawiania narciarstwa, nieocenionym atutem jest możliwość adaptacji termicznej w porównaniu do pory letniej. Latem, chcąc się ochłodzić, często nie mamy już z czego się rozebrać. Zimą możemy lepiej regulować temperaturę zarówno przez ubiór, jak i nasze tempo. Aby jednak to było możliwe, potrzebujemy zarówno odpowiedniego ubioru, jak i dobrej kondycji. Najważniejszą cechą odpowiedniego ubioru górskiego jest warstwowe podejście do tematu. Ubiór warstwowy, tzw. „na cebulkę”, zapewne obił się o uszy wielu z Was. Niejednokrotnie jednak jest źle interpretowany lub nie w pełni ufamy jego skuteczności. Jednakże tylko taki ubiór gwarantuje komfort i bezpieczeństwo podczas turystyki zimowej, pod warunkiem, że wiemy, jak go umiejętnie wykorzystać.

Zalety ubioru warstwowego

Głównym zadaniem ubioru warstwowego jest przypisanie konkretnych funkcji każdej warstwie. Kompletując swoją odzież, musimy zdać sobie sprawę z tego, jakie funkcje nasz zestaw musi spełniać i że nie zawsze będziemy potrzebować wszystkich warstw jednocześnie. Ubiór „na cebulkę” daje nam możliwość adaptacji. Nie ma jednej rzeczy do wszystkiego, a w górach często się przebieramy, co jest plusem, a nie minusem. Na czym nam zależy w odzieży? Przede wszystkim na odpowiednim odprowadzeniu wilgoci, izolacji termicznej i ochronie przed warunkami zewnętrznymi (wiatr, śnieg, deszcz). Im więcej funkcji będzie deklarować jedna, konkretna warstwa, tym mniej przydatna będzie ona w turystyce górskiej.

Kluczowe znaczenie właściwego ubioru

Podczas podejścia generujemy sporo ciepła, a podczas postojów potrzebujemy go nie stracić, ponieważ wszystko, na co zapracowaliśmy, jest na wagę złota i kosztowało nas sporo energii, której nie chcemy marnować. Jeśli wybieramy się na wycieczkę górską w kurtce narciarskiej, będącej jednocześnie izolatorem i warstwą ochronną, występuje konflikt interesów.  

Wyobraźmy sobie sytuację, kiedy temperatura waha się się nieco powyżej zera stopni, pada mokry śnieg lub wieje porywisty wiatr znacznie obniżając temperaturę odczuwalną. Idziemy w grubej kurtce, która ma chronić nas przed tą aurą. Zaczyna się podejście, a my odczuwamy coraz większe ciepło. Wiemy, że nasze plecy zaraz będą mokre od potu, ale nie zdejmujemy kurtki, bo przecież zmokniemy od śniegu lub przewieje nas. Generując ciepło, zaczynamy się nadmiernie pocić, a pot nie ma jak się wydostać, co prowadzi do przegrzania i przemoczenia wewnętrznych warstw odzieży. Jeśli w końcu zdecydujemy się zdjąć kurtkę - przewieje nas. Dodatkowym problemem będzie jej umieszczenie w plecaku, ze względu na spore gabaryty oraz wagę, a w konsekwencji wychłodzenie organizmu mamy więcej niż prawdopodobne. Pewnym będzie natomiast brak jakiegokolwiek komfortu i satysfakcji z uprawianej aktywności. 

Nie musisz mieć 10 kurtek. Na narty czy do miasta również możesz się ubrać warstwowo, co wcale nie będzie mniej komfortowe. Zewnętrzna warstwa może służyć przez cały rok, redukując ilość niepotrzebnej garderoby w szafie. To nie od kurtki jednak powinniśmy zacząć.

Kompletowanie warstw na zimową wycieczkę

Najważniejsza jest warstwa najbliższa ciału. Wybór odpowiedniej bielizny determinuje Twój komfort i bezpieczeństwo. Powinna być zatem jak najlepiej oddychająca.

Bielizna nie powinna zawierać bawełny, która nadmiernie absorbuje wilgoć i wolno schnie, zwiększając ryzyko dyskomfortu i wychłodzenia.

Druga warstwa, tzw. middlelayer, to bluza termiczna. W zimowych warunkach stanowi nasz główny izolator podczas aktywności. Przyjmie wilgoć od bielizny, odprowadzi ją, zapewniając dobrą oddychalność.

Trzecia warstwa to izolator dodatkowy, czyli tzw. postojówka. Zatrzymuje ciepło podczas postoju lub aktywności o mniejszym ryzyku przepocenia. Może to być sweter/kurtka puchowa lub tzw. kurtka hybrydowa.

Ostatnia warstwa to membrana, chroniąca przed deszczem i wiatrem. Powinna spełniać funkcje ochronne przy zachowaniu niskiej wagi i objętości oraz zapewniać wysoką oddychalność. Zimą, a także podczas aktywności w pewniejszych warunkach pogodowych, kiedy ryzyko przemoczenia odzieży jest niewielkie, zamiast membrany można rozważyć użycie cieńszego softshella, który będzie gwarancją lepszej oddychalności.

Co jeszcze?

• Spodnie softshellowe (nastawione na lepszą oddychalność) lub membranowe.
• Termoaktywne getry.
• Skarpety z materiałów syntetycznych lub wełny merino.
• Odpowiednie buty trekkingowe lub do turystyki zimowej.
• Czapka, rękawiczki, chusta wielofunkcyjna

Pamiętaj, że dobrze dobrany ubiór warstwowy to podstawa komfortu i bezpieczeństwa w górskich wycieczkach zimowych.

Zima w górach – wyposażenie dodatkowe

Wyposażenie podstawowe nie różni się znacznie od letniego, omawianego w poniższym artykule.

Kliknij i sprawdź naszą wyjazdową checklistę

Zachęcamy więc do jego odwiedzenia i pobrania darmowej wyjazdowej checklisty. Bez problemu dopasujesz ją do własnych potrzeb, postawionego celu i długości szlaku.

Z dodatkowego ekwipunku zimowego warto zabrać: termos, raki  lub raczki turystyczne(w zależności od tego gdzie się wybieramy), rakiety śnieżne, czekan i elementy lawinowego abc, a także kijki trekkingowe posiadające talerzyki zimowe i gogle lub okulary przeciwsłoneczne. Zapasowa para rękawiczek i chusta wielofunkcyjna, a także ogrzewacze chemiczne w niskich temperaturach również mogą okazać się przydatne.

Udając się w teren wymagający użycia raków, pamiętaj o dedykowanych butach. Nawet zwykłe raki koszykowe  wymagają użytkowania ich z butami o większej sztywności podeszwy. Przed wyjazdem warto zasięgnąć niezbędnych informacji w sklepie górskim.

Planowanie trasy

Po przygotowaniu sprzętu i ubioru, czas na planowanie trasy. Podejdź do tego realnie, uwzględniając panujące warunki, doświadczenie, kondycję i szybciej zapadający zmrok. Sprawdź aktualną prognozę pogody i komunikaty TOPR lub GOPR. Nigdy nie wybieraj się w góry samotnie i pamiętaj, że zawrócenie to nie wstyd.

Podsumowanie

Góry zimą oferują niezapomniane widoki i przeżycia, ale wymagają starannego przygotowania. Od odpowiedniego ubioru warstwowego, przez niezbędny sprzęt, aż po realistyczne planowanie trasy - każde z tych działań ma kluczowe znaczenie dla naszego bezpieczeństwa i komfortu. Pamiętajmy, że góry nie uciekną, a zdrowie jest najważniejsze.  

#zima w górach #góry zimą #zimowe wędrówki # W polskich górach #zimowe wycieczki #polskie góry zimą #polskie góry #szlaki zimowe #górskie szlaki #zimowa wędrówka #zimowa wycieczka #piesze wędrówki #niskie temperatury #piękne widoki #wyższe partie gór #pora roku #bielizna termoaktywna #rakiety śnieżne #kierunek tatry #zagrożenie lawinowe # góry #śnieg #dodatkowy sprzęt #wycieczki #szlak górski #w tatrach