GORE-TEX – od rewolucji w outdoorze po nową generację ePE

 Źródło: Gore-Tex.com - Bob Gore odkrywa potencjał ePTFE (1969)

Jak działa membrana GORE-TEX?

Na pierwszy rzut oka kurtka z membraną GORE-TEX wygląda jak każda inna membranówka wykonana w podobnej technologii. Różnicę czuć dopiero w praktyce – kiedy po kilku godzinach marszu w deszczu kurtka nadal się opiera niesprzyjajacym warunkom, a Ty nie jesteś doszczętnie przepocony. Sekret tkwi w mikroskopijnej strukturze materiału.

Membrana GORE-TEX to cienka warstwa o grubości zaledwie ułamka milimetra, umieszczona między tkaninami zewnętrzną i wewnętrzną. Jej powierzchnia przypomina coś w rodzaju gęstej sieci z mikroporów – w jednym centymetrze kwadratowym znajduje się ich ponad miliard. Każdy por jest na tyle mały, że nie przepuści kropli wody, ale na tyle duży, by odprowadzić parę wodną powstającą w trakcie wysiłku.

Dzięki temu uzyskujemy to, co dla większości użytkowników jest „świętym Graalem” odzieży outdoorowej: pełną wodoodporność* przy jednoczesnej oddychalności*

Zasada działania jest prost. Kiedy ciało zaczyna się nagrzewać, a wewnątrz kurtki powstaje para wodna, różnica ciśnienia pary powoduje, że wilgoć „ucieka” przez membranę na zewnątrz. W drugą stronę – nawet silny deszcz czy mokry śnieg nie mają szans przebić się do środka, dopóki na membranę nie zostanie wywarte określone ciśnienie, które w przypadku gore wynosi aż minimum 28 000 mm H20

To właśnie dlatego membrany GORE-TEX stosuje się nie tylko w kurtkach górskich, ale też w spodniach, rękawicach, butach trekkingowych, a nawet w namiotach ekspedycyjnych. W każdej z tych kategorii kluczowa jest ta sama przewaga: suchość, lekkość i niezawodność niezależnie od pogody.

 Źródło: Gore-Tex.com – 1991 – Wprowadzenie na rynek pierwszych produktów GORE-TEX Consumer z technologią Windstopper®

Rodzaje membran GORE-TEX i ich zastosowanie

Sama membrana to dopiero początek. To, w jaki sposób zostanie połączona z pozostałymi warstwami tkaniny, decyduje o końcowych właściwościach kurtki czy spodni. W praktyce GORE-TEX to nie jeden materiał, a cały system laminatów, które łączą membranę z tkaniną zewnętrzną i wewnętrzną. W zależności od tego, ile warstw zostało zintegrowanych i jakie mają one przeznaczenie, wyróżniamy kilka głównych rodzajów konstrukcji.

GORE-TEX 2L (dwulaminat)

To najprostszy, a zarazem najpopularniejszy typ laminatu. W konstrukcji 2L membrana GORE-TEX jest zlaminowana tylko z jednej strony – z materiałem zewnętrznym. Od wewnątrz chroni ją luźna podszewka, najczęściej wykonana z siateczki lub lekkiego poliestru.

Takie rozwiązanie zapewnia przyjemny kontakt ze skórą i nieco wyższy komfort termiczny, jednak ma też swoje ograniczenia:

• Z uagi na luźną osobną popdszewkę oraz mniej skonkretyzowane preferencje doboru laminatu zewnętrznego - oddychalność tej technologii będzie niższa niż w modelach 3-warstwowych,
• kurtka jest nieco cięższa i zajmuje więcej miejsca po spakowaniu,
• kurtka 2L może być bardziej podatna na uszkodzenia od bardziej pancernych laminatów.

Zaletą dwulaminatu jest za to przystępna cena i duża uniwersalność. Dla większości użytkowników – turystów, podróżników, czy osób szukających kurtki GORE-TEX na co dzień – będzie to rozwiązanie w pełni wystarczające. Tego typu konstrukcje często występują w formie kurtek 3 w 1, gdzie można dopiąć dodatkową warstwę ocieplającą, uzyskując praktyczną kurtkę całoroczną.

GORE-TEX 3L (trójlamiant)

Tu wchodzimy na zupełnie inny poziom. W konstrukcji 3L (Three Layer) membrana GORE-TEX jest trwale połączona z materiałem zewnętrznym i wewnętrzną warstwą ochronną. Całość tworzy jednolitą, zwartą strukturę.

Taka budowa zapewnia:

• wyższą trwałość mechaniczną,
• niższą wagę i objętość po spakowaniu,
• oraz lepszą oddychalność, ponieważ nic nie ogranicza pracy membrany.

W tej grupie znajdziemy kilka wariantów dopasowanych do konkretnej aktywności:

• GORE-TEX Active – najlżejszy i najbardziej oddychający wariant, idealny do biegania, szybkich trekkingów i intensywnych aktywności,
• GORE-TEX Pro – najbardziej pancerny laminat, stworzony z myślą o alpinizmie, wspinaczce i freeridzie,
• GORE-TEX C-Knit – kompromis między trwałością a miękkością; przyjemny w dotyku, lekki i elastyczny,
• klasyczny GORE-TEX 3L – uniwersalne rozwiązanie o świetnym stosunku wagi, wytrzymałości i ceny.

Kurtki GORE-TEX 3L to propozycja dla tych, którzy spędzają w górach więcej niż kilka dni w roku i oczekują sprzętu odpornego na wszystko – od lodowego deszczu po skały i plecakowe pasy nośne.

GORE-TEX Paclite i Paclite Plus

Rozwiązanie pośrednie między 2L a 3L. W laminacie Paclite membranę GORE-TEX chroni od wewnątrz specjalna warstwa nadruku (a nie klasyczna podszewka), co pozwala znacząco zmniejszyć wagę i objętość odzieży.

Paclite to technologia idealna dla tych, którzy szukają awaryjnej kurtki przeciwdeszczowej, którą można zawsze wrzucić do plecaka. Wersja Paclite Plus oferuje nieco większą odporność mechaniczną i lepsze odczucia przy dłuższym noszeniu.

To kompromis pomiędzy wagą, pakownością i ochroną – świetny wybór dla minimalistów, turystów długodystansowych oraz miłośników ultralight.

GORE-TEX Active Shakedry

Tu GORE poszło o krok dalej. W technologii Shakedry całkowicie zrezygnowano z materiału zewnętrznego – na wierzchu znajduje się sama membrana. Efekt? Ultralekka, superoddychająca odzież, która nie nasiąka wodą i błyskawicznie wysycha (wystarczy nią potrząsnąć – stąd nazwa „Shake-dry”).

To rozwiązanie stworzone z myślą o profesjonalnych biegaczach i skialpinistach, gdzie każdy gram i każdy procent oddychalności ma znaczenie. Wadą jest mniejsza odporność mechaniczna, dlatego Shakedry sprawdzi się głównie w sportach aerobowych i zawodach.

GORE-TEX Infinium™ Windstopper®

Na koniec coś dla tych, którzy nie potrzebują pełnej wodoodporności, ale cenią komfort i oddychalność.
Technologia Infinium™ Windstopper® koncentruje się na ochronie przed wiatrem i szybkim odprowadzaniu wilgoci, zachowując przy tym wysoki komfort cieplny.

To laminaty o różnej grubości – od lekkich 2-warstwowych po 4L z izolacją termiczną. Dla osób uprawiających turystykę zimową, trekking w chłodnych warunkach czy skitouring w bezdeszczowe dni, Windstopper będzie strzałem w dziesiątkę.

 Źródło: Gore-Tex.com - wprowadzenie technologii Invisible Fit w 2017r.

GORE-TEX w obuwiu – które rozwiązanie wybrać i czym się różnią?

O technologiach Gore-Tex w obuwiu wypadałoby napisać osobny artykuł, dlatego postaram się krótko, skupiając się na czterech głównych rozwiązaniach, jakie możemy spotkać najczęściej w butach outdoorowych oraz tych do biegania w tereniw. Warianty te będą się różnić przeznaczeniem, konstrukcją i komfortem użytkowania. Dobrze dobrany laminat potrafi diametralnie zmienić charakter buta trekkingowego, podejściowego czy biegowego.

GORE-TEX Extended Comfort

Jeden z najbardziej oddychających wariantów membrany, zaprojektowany z myślą o intensywnym wysiłku i wysokiej temperaturze.
Nie posiada izolacji termicznej, dzięki czemu szybciej odprowadza wilgoć i ciepło ze środka buta.

Idealny do:
• butów podejściowych
• biegówek trailowych,
• letniego trekkingu i speed hikingu.

Kiedy wybrać?
Gdy priorytetem jest wentylacja i ochrona przed przegrzaniem, a nie ocieplenie. Sprawdza się w ciepłych miesiącach i w dynamicznej aktywności.

GORE-TEX Performance Comfort

Najbardziej wszechstronny i najczęściej stosowany wariant w butach trekkingowych. Łączy umiarkowaną izolację z dobrą ochroną przed warunkami i solidną oddychalnością.

Idealny do:
• klasycznego trekkingu całorocznego,
• butów górskich z twardszą podeszwą,
• zimniejszych, wilgotnych dni,
• użytkowników, którzy chcą jednego modelu butów na cały rok.

Kiedy wybrać?
Jeśli szukasz kompromisu: dobra termika + dobra oddychalność + wysoka wodoodporność. To najbezpieczniejszy wybór „do wszystkiego”.

GORE-TEX Insulated Comfort

Wariant przeznaczony do warunków zimowych lub ekspedycyjnych. Membrana łączona jest tutaj z warstwą izolacji (syntetycznej), co znacząco podnosi komfort cieplny.

Idealny do:
• butów zimowych i śniegowców,
• obuwia alpejskiego,
• aktywności w temperaturach mocno poniżej zera,
• wszelkich działań w mokrym, ciężkim śniegu.

Kiedy wybrać?
Gdy liczy się przede wszystkim ochrona przed zimnem i długotrwałą wilgocią. Najlepszy wybór na mroźne warunki i aktywności o niskiej intensywności.

GORE-TEX Invisible Fit – technologia szyta pod bieganie

To jedna z nowszych i najbardziej „sportowych” odsłon GORE-TEX dla obuwia. W Invisible Fit membrana jest bezpośrednio laminowana do cholewki, bez tworzenia oddzielnego botka wewnętrznego. Dzięki temu:

• but staje się lżejszy,
• nie ma fałd, marszczeń ani efektu „pływania” stopy,
• zachowana jest naturalna elastyczność i responsywność buta,
• zmniejsza się ryzyko obtarć.

Idealny do:
• butów biegowych
• butów do speed hikingu,
• lekkich podejściówek o ambitnym charakterze.

Kiedy wybrać?
Gdy potrzebujesz wodoodporności, ale nie chcesz tracić dynamiki i czucia podłoża. Invisible Fit to membrana dla osób, które ruszają szybko i lekko bez obaw o zwijanie się laminatu przy bardzo dynamicznych aktywnościach.

Sprawdź naszą ofertę damskich butów z membraną Gore-Tex

Sprawdź naszą ofertę męskich butów z membraną Gore-Tex

Parametry techniczne GORE-TEX – jak czytać liczby i nie dać się zwieść marketingowi

W świecie outdooru często mówi się o „słupie wody” i „oddychalności”, ale niewielu użytkowników faktycznie rozumie, co te parametry oznaczają. A warto — bo właśnie one decydują o tym, jak kurtka z membraną GORE-TEX sprawdzi się na szlaku, podczas wspinaczki, trekkingu czy skitouringu.

Wodoodporność – czyli o co chodzi ze słupem wody

Pytanie, które wraca jak bumerang: czy kurtka z GORE-TEX-em może przemoknąć?
W tym momencie zapewne zaskoczymy Cię mówiąc słowa, których za często nie będzie CI dane usłyszeć od sprzedawcy czy wyczytać w opisach produktowych. Tak! Absolutnie wszystko może przemoknąć, jeśli zapewnimy do tego odpowiednie czynniki. Pytanie więc nie powinno brzmieć "czy", a "kiedy" i w jakich okolicznościach. 

W tym akapicie postaram się dokładnie wyjaśnić na czym polega rzeczywista gwarancja wodoodpornosci membrany i czym się kierować wybierając kurtkę na swoje górskie wojaże, żeby "nie wtopić", a także nie "utopić" się w wodzie lub we własnym pocie.
Najpierw odrobina matematyki.

Producent dla wszystkich odmian membrany Gore-Tex (albo raczej technologii, jktórych membrana Gore jest jednym ze "składników", deklaruje wodoodporność nie mniejszą niż 28 000 mm słupa wody oraz oddychalność od ok. 15.000 do ponad 25.000 g/m²/24 h (jednak temat oddychalnosci przesuńmy na dalszy plan). Aby zrozumieć realną wodoodpornosć zakupionej kurtki warto dokonać drobnych przeliczeń i posiłkować się bardziej znanymi nam jednostkami, którymi posługujemy się na codzień.

1 mm H₂O to 9,80665 Pa.

Deklarowane 28 000 mm H₂O to 28 000 × 9,80665 Pa = 274 586,2 Pa.

1 bar = 100 000 Pa, więc: 274 586,2 Pa ≈ 2,7459 bar.

Zaokrąglając, każdy wariant membrany jest w stanie oprzeć się statycznemu ciśnieniu na poziomie 2,75-2,8  bara, zanim zacznie przepuszczać wodę.

Co to znaczy w praktyce — skąd bierze się to ciśnienie?

Parametr mm słupa wody to statyczny test laboratoryjny (test kolumny wody). W terenie ciśnienie na membranę powstaje nie tylko od opadów, ale przede wszystkim od siły wywieranej na niewielką powierzchnię — np. przez:

• ciasno zapięty pas biodrowy plecaka,
• krawędź kaptura lub klamrę ocierającą o kurtkę,
• długie siedzenie/kucanie na mokrej powierzchni,
• ciągłe tarcie i nacisk szelek plecaka w jednym miejscu.

Ciśnienie = siła / powierzchnia. Przy tej samej sile mniejsza powierzchnia będzie generować więc większe ciśnienie.

Zatem jeśli obszar nacisku to 10 cm² (0,001 m²), to aby osiągnąć 2,75 bar trzeba siły:
F = p·A = 274 586 Pa × 0,001 m² ≈ 274,6 N ≈ 28 kgf.

→ czyli ~28 kg skoncentrowane na 10 cm².

Dla obszaru 20 cm² (0,002 m²):
F ≈ 274 586 × 0,002 = 549,2 N ≈ 56 kgf. i tak dalej...

Jakie wnioski możemy wysnuć? 

Ciężki ładunek skoncentrowany na wąskim pasku materiału (np. Pas biodrowy plecaka, klamra, szelki) może lokalnie wygenerować ciśnienie rzędu kilku barów — wystarczające, żeby w specyficznych warunkach „wciśnąć” wodę przez laminat. W tym momencie z pomocą przychodzą wyżej wspominane różne rodzaje laminatów. Podczas wyboru optymalnego rozwiązania powinniśmy więc mieć to na uwadze i kierować się nie tylko wagą produktu i logiem, ale przede wszystkim tym co w górach zamierzamy robic. Czy będziemy działać kondycyjnie bez lub z lekkim obciążeniem, czy jednak nastawiamy się na długie marsze z cięższym plecakiem. Wnikliwy "rachunek sumienia" połączony z umiejętnością korzystania z posiadanych warstw i wiedzą, keidy daną warstwę należy z siebie ściągnąć, a kiedy nałożyć, pomoże nam wybrać produkt o odpowiedniej technologii i z odpowiednimi patentami, tak aby nie wtopić i cieszyć się zakupionym produktem. Odpowiednio wyszkoleni sprzedawcy w renomowanych sklepach górskich (takich jak nasz :)) z pewnościoą pomogą dobrać produkt optymalny!

Przeczytaj nasz artykuł: Jak ubrać się  góry zimą

W jakich sytuacjach kurtka może mi przemoknąć?

Wilgoć może znaleźć się po wewnętrznej stronie kurtki z rtóżnych powodów i nie zasze będzie to przepuszczająca membrana:

1. Przemoknięta tkanina wierzchnia (brak DWR) — gdy materiał zewnętrzny przestaje odpychać wodę, „nasiąka”. Mokry materiał działa jak wstępna kolumna wody, a wilgoć jest dłużej i bliżej membrany. Sytuacja ta w dłuższym czasie może przyczynić się do wywarcia wyższego ciśnienia na powierzchnie membrany. Jednakże, nawet jeśli membrana zda ten extremalny egzamin, to w kontakcie z nieoddychającym, przemoczonym materiałem wierzchnim, nie będzie w stanie odprowadzić wilgoci, co natomiast będzie skutkowało kumulowaniem się jej po stronie wewnętrznej tkaniny, dając efekt "przemoczenia" a raczej "słabej oddychalności". Pamiętaj więc aby dbać o regularną impregnację swojej warstwy zewnętrznej.
2. Lokalne ciśnienie (nacisk/tarcie) oraz konsutrukcja laminatu — jak wyżej: plecak, klamry, siadanie itp. mogą stworzyć lokalne ciśnienie przekraczające wartość wytrzymałościową testu (np. ~2,7 bar). W konsekwencji - materiał prędzej czy później przepuści wodę w tym konkretnym miejscu. W im bardziej pancerny technologicznie materiał pobrniemy, tym efekt ten nastąpi później. Musimy się jednak liczyć z fatem, że bardziej odporny mechanicznie materiał to też pewna strata na oddychalności. Jeśli więc działasz na lekko i w dobrym tempie, to dedykowane extremalnym rozwiązaniom Gore PRO, może nie być najlepszą propozycją.
3. Zmęczenie materiału / mechaniczne uszkodzenia — przetarcia, mikropęknięcia czy zużycie laminatu osłabiają barierę. Niestety żaden produkt nie będzie służyć nam wiecznie. Sazczególnie taki, który eksploatowany będzie w terenie, gdzie ostre skały, gałęzie i inne niebezpieczeństwa wręcz czychają na nasz ekwipunek

Co to praktycznie oznacza dla Ciebie, jako użytkownika?

• Zadbaj o DWR — regularne pranie i re-impregnacja zapobiegają nasiąknięciu zewnętrznej tkaniny.
• Minimalizuj długotrwały nacisk - nie siadaj długotrwale na mokrych kamieniach; uważaj na ciasne pasy i klamry,
• Stosuj odpowiednią konstrukcję kurtki do zastosowania: na cięższe, długie ekspedycje wybierz wytrzymalszy 3L (Pro) — mniej ryzyka uszkodzeń; na intensywny wysiłek wybierz lekkie 2,5/3L Active lub Paclite z lepszą oddychalnością, ale pamiętaj o ochronie przed tarciem.

W razie długotrwałego „nacisku” na wilgotnym materiale — nawet najlepiej opisane parametry laboratoryjne mogą nie wystarczyć. Dlatego projektanci łączą materiały o różnej wytrzymałości (np. grubsze materiały na plecach czy ramionach).

 Oddychalność – czyli komfort od środka

Drugi z kluczowych parametrów to oddychalność, mierzona zazwyczaj za pomocą parametru MVTR (g/m²/24h), czyli „gramów pary wodnej, które mogą przeniknąć przez 1 metr kwadratowy materiału w ciągu doby lub  RET (Resistance to Evaporative Heat Transfer). RET określa, jak łatwo para wodna wytwarzana przez ciało przenika przez materiał na zewnątrz. Istotna jest umiejętność odczytywania obydwu tych paramertrów jednocześnie, z uwagi że każdy o oddychalności traktuje nieco inaczej.

Co oznacza parametr MVTR (VTR)?

Najprościej rzecz ujmując MVTR mówi, ile gramów potu w postaci pary wodnej membrana jest w stanie odprowadzić w ciągu 24 godzin przez 1 m² powierzchni.

Przykład dla parametrów deklarowanych przez Gore-Tex:

• wartość 15 000 g/m²/24h → materiał odprowadzi 15 litrów pary wodnej przez 1 m² w 24h,
• wartość 25 000 g/m²/24h → przepuści 25 litrów pary wodnej.

To nie znaczy, że tyle „wyparujesz”, ale że membrana ma taką zdolność transportu pary w warunkach testowych.

Jak czytać wartości MVTR?

Jak to wygląda dla GORE-TEX?

GORE-TEX przez lata unikał publicznego podawania MVTR, z uwagi że RET (nie bez powodu zresztą) uznaje za bardziej wiarygodny — jednakże dokonując odpowiedniego resarchu miżna odszukać orientacyjne przedziały:

GORE-TEX 2L / 3L Classic

15 000 – 18 000 g/m²/24h
→ solidna oddychalność, wystarczająca dla trekkingu, turystyki, alpinizmu rekreacyjnego.

GORE-TEX Paclite / Paclite Plus

20 000 – 25 000 g/m²/24h
→ lekki trekking, szybkie podejścia, rower, intensywne aktywności.

GORE-TEX Active

25 000 – 30 000+ g/m²/24h
→ bieganie, szybki skitour, działania o bardzo wysokiej potliwości.

GORE-TEX Pro

ok. 15 000–20 000
→ bardzo wysoka odporność mechaniczna kosztem oddychalności.
→ kluczowe w Pro jest: pancerność > oddychalność.

Jak czytać wartości RET?

Oto orientacyjna skala:

• RET 0–6 → najwyższa oddychalność, idealna do intensywnego wysiłku (np. bieganie, skialpinizm),
• RET 6–13 → bardzo dobra oddychalność (trekking, skitouring, wspinaczka),
• RET 13–20 → wystarczająca dla umiarkowanego ruchu (spokojny trekking, turystyka rekreacyjna),
• RET 20–30 → niska oddychalność, dobra raczej do codziennego użytku,
• RET >30 → praktycznie nieoddychająca – komfort tylko przy minimalnej aktywności.

Warto pamiętać, że RET odnosi się do całej tkaniny laminowanej, nie samej membrany. Każda dodatkowa warstwa (np. polar pod spodem) posiada swój RET i również zwiększa opór dla pary wodnej. Dlatego tak ważne jest dopasowanie odzieży warstwowej — nawet najlepsza kurtka GORE-TEX nie „oddycha”, jeśli pod spodem będziesz mieć grubą bawełnianą bluzę.

RET w praktyce – jak wypadają poszczególne laminaty GORE-TEX

Wartości te mogą różnić się w zależności od producenta, kroju i dodatkowych warstw. Wysokiej klasy kurtki górskie często łączą różne typy laminatów — np. pancerny GORE-TEX Pro w okolicach ramion i barków oraz lżejszy GORE-TEX w miejscach o większej potliwości.

RET to nie wszystko

Choć współczynnik RET jest bardzo użyteczny, nie warto oceniać produktu wyłącznie po tej liczbie. Wpływ na realny komfort mają także:

• konstrukcja kurtki (np. system wentylacji pod pachami),
• typ tkaniny zewnętrznej (grubość wyrażona w denirach),
• rodzaj impregnacji (DWR),
• a nawet dopasowanie kroju do ciała.

Dlatego przy wyborze odzieży GORE-TEX najlepiej myśleć nie tylko o parametrach, ale o rzeczywistych warunkach, w jakich będziesz jej używać.

MVTR a RET — dlaczego wyniki są czasem „sprzeczne”?

MVTR mierzy: ile pary wodnej przechodzi przez materiał w określonych warunkach.
RET mierzy: opór stawiany przepływowi pary.

Dlatego:

• Materiał może mieć wysoki MVTR, ale przeciętny RET, jeśli świetnie oddaje wilgoć w jednym typie testu, ale stawia większy opór przy innym.
• GORE-TEX Pro może mieć niższy MVTR niż Paclite, ale subiektywnie „oddychać lepiej” w warunkach zimowych, gdy panuje duża różnica temperatur (membrana pracuje wtedy mocniej).
  Duży MVTR to nie zawsze = większy komfort gdyż w realnym użytkowaniu liczy się też:
• różnica temperatur wewnątrz–na zewnątrz (im większa, tym lepiej odprowadza parę),
• przepocenie warstw pod spodem (każda warstwa, której używasz też ma swoją odpornosć na odprowadzanie pary wodnej. Dobór warst poprzedzających jest więc kluczowy i determinuje ostatnieczny komfort Twoich wypraw)
• przewiewność warstwy zewnętrznej,
• namakanie materiału (brak DWR zabija MVTR niezależnie od liczby w tabeli),
• ciężar plecaka i nacisk.

Przykład:
GORE-TEX Pro 3L może mieć niższy MVTR niż Paclite, ale pod ciężkim plecakiem oddycha bardziej stabilnie, bo jego laminat nie „kładzie się” pod naciskiem i nie blokuje dyfuzji pary.

Impregnacja i pielęgnacja odzieży GORE-TEX – dlaczego to takie ważne

Jak już wiemy, wodoszczelność membrany jest w pewnym stopniu powiązania ze szczelnością warstwy zewnętrznej. Największy problem zaczyna się bowiem wtedy, gdy zewnętrzna warstwa materiału (tzw. laminat wierzchni) zaczyna chłonąć wodę, czyli traci swoją impregnację DWR (Durable Water Repellent).

Co się dzieje, gdy impregnacja przestaje działać?

Zewnętrzna tkanina nasiąka wodą, a jej powierzchnia staje się ciemniejsza i cięższa. To zjawisko nie oznacza, że membrana „przecieka” — po prostu powłoka hydrofobowa przestała odpychać krople.
Skutek? Materiał traci zdolność do „oddychania”, ponieważ wilgoć nie może odparować z wewnętrznych warstw. W efekcie pojawia się uczucie chłodu, jakby kurtka przemakała od środka, mimo że membrana wciąż działa poprawnie.

Dlatego regularna impregnacja kurtki GORE-TEX to nie fanaberia — to konieczność, jeśli chcesz, by odzież zachowała swoje właściwości przez lata.

Jak przywrócić hydrofobowość – impregnacja krok po kroku

Zacznij od prania.
Kurtki GORE-TEX należy prać regularnie. Pot, tłuszcz i kurz zatykają mikropory membrany i ograniczają jej oddychalność.

• Używaj delikatnych detergentów przeznaczonych do odzieży technicznej, rekomendowanych do prania odzieży z membraną Gore-Tex.
• Unikaj płynów zmiękczających i proszków z enzymami – niszczą powłokę DWR.
• Pierz w temperaturze ok. 30°C, z małym wirowaniem.

Suszenie – kluczowy etap.
Po praniu możesz reaktywować powłokę DWR przez suszenie w niskiej temperaturze w suszarce lub przez prasowanie przez cienką ściereczkę w trybie delikatnym. Ciepło pomaga „otworzyć” cząsteczki impregnatu i przywraca im hydrofobowość.

Odświeżenie impregnacji.
Jeśli kurtka nadal chłonie wodę, użyj specjalnych środków do impregnacji DWR w sprayu lub w pralce.
Popularne marki, takie jakv Granger’s czy Nikwax, oferują środki kompatybilne z GORE-TEX-em.

Nowa generacja impregnacji – bez PFC

Tuż przed premierą ekologicznych membran GORE-TEX ePE, zmianie uległa również technologia impregnacji.
Tradycyjne powłoki PFC (perfluorowęglowodorowe) były niezwykle trwałe, ale niestety szkodliwe dla środowiska. Dziś renomowani producenci odzieży górskiej stosują bezpieczne alternatywy PFC-free, które działają równie skutecznie, choć wymagają zdecydowanie częstszego odświeżania.

Nie ma się czego obawiać — impregnaty wolne od PFC nie pogarszają parametrów odzieży, a regularna konserwacja rekomendowana przez producenta sprawi, że kurtka zachowa wodoodporność przez wiele sezonów.

Pielęgnacja Gore - Tex w praktyce – co warto zapamiętać?

• Pranie to sprzymierzeniec, nie wróg. Kurtki GORE-TEX lubią czystość – zabrudzony materiał oddycha gorzej.
• Ciepło reaktywuje DWR. Po każdym praniu warto przeprowadzić krótki cykl suszenia lub lekkie prasowanie.
• Impregnuj, zanim przemoknie. Jeśli zauważysz, że woda nie spływa po powierzchni materiału, to znak, że czas na odświeżenie powłoki.
• Zaufaj dedykowanym środkom. Stosowanie tanich detergentów może trwale uszkodzić membranę.

Regularna pielęgnacja odzieży outdoorowej to prosta inwestycja, która zwraca się w komforcie, trwałości i pełnej ochronie przed żywiołami — niezależnie od tego, czy jesteś w Tatrach, Alpach, czy po prostu w drodze do pracy w deszczowy dzień.

 Źródło: Gore-tex.com

Nowa era GORE-TEX – przejście z ePTFE na ePE i ekologia w praktyce

Świat outdooru zmienia się — i to nie tylko w kontekście sprzętu, ale też świadomości użytkowników. Coraz częściej pytamy nie tylko o to, jak działa membrana, ale również z czego powstała i jaki ma wpływ na środowisko.
Firma W. L. Gore & Associates, odpowiedzialna za opracowanie i produkcję GORE-TEX, nie pozostała obojętna na ten trend.
Po ponad 40 latach dominacji klasycznej technologii ePTFE (expanded polytetrafluoroethylene), przyszła pora na rewolucję – nową membranę ePE (expanded polyethylene).

Dlaczego zmiana z ePTFE na ePE była konieczna?

Tradycyjny ePTFE – czyli rozszerzony teflon – był materiałem doskonałym pod względem technicznym, ale nie do końca przyjaznym środowisku.
W jego produkcji (oraz w procesie tworzenia powłok hydrofobowych DWR) wykorzystywano związki fluorowęglowe PFC/PFAS – niezwykle trwałe chemicznie, ale jednocześnie trudne do rozkładu w naturze.

Organizacje ekologiczne, w tym Greenpeace, rozpoczęły kampanię DETOX, wzywając marki outdoorowe do wycofania toksycznych substancji z procesów produkcyjnych.
Gore nie pozostał bierny – przez ponad dekadę pracował nad nową generacją membrany, która miałaby zachować wszystkie zalety oryginału, ale bez obciążenia środowiskowego.

Efektem tych prac jest GORE-TEX ePE – nowa membrana oparta na rozszerzonym polietylenie, czyli materiale znanym ze swojej lekkości, odporności i możliwości recyklingu.

ePE – nowa membrana, ta sama niezawodność

Nowa membrana GORE-TEX ePE różni się od klasycznego ePTFE przede wszystkim strukturą i wagą.
Jest o około 50% lżejsza, przy zachowaniu takiej samej wytrzymałości mechanicznej i wodoodporności.
Mikroporowata struktura ePE działa na tej samej zasadzie – miliardy porów przepuszczają parę wodną, a blokują cząsteczki wody, jednak sam materiał jest cieńszy, bardziej elastyczny i mniej energochłonny w produkcji.

Warto dodać, że nowy laminat ma również niższy ślad węglowy – co potwierdzają testy wg indeksu Higg MSI – oraz nie zawiera celowo dodanych PFAS.
Każdy produkt z membraną ePE jest testowany w taki sam sposób jak klasyczny GORE-TEX, dzięki czemu użytkownicy mogą liczyć na ten sam poziom niezawodności.

Dla turysty, biegacza czy skiturowca oznacza to jedno - mniej wpływu na środowisko, ta sama ochrona i wydajność.

Zmiana nie tylko w membranie

Rewolucja ePE to nie tylko nowy polimer. Gore równolegle zmienia też cały proces produkcyjny:

• powłoki DWR są teraz wolne od PFC,
• w laminatach coraz częściej pojawiają się tkaniny z recyklingu,
• stosowane są alternatywne metody barwienia, które zużywają mniej wody i energii.

Barwienie roztworem (solution dyeing) pozwala uzyskać trwalsze kolory i nawet o 50% mniejsze zużycie wody w porównaniu z klasycznym procesem.
To nie są kosmetyczne zmiany – to realne kroki ku bardziej zrównoważonej produkcji odzieży outdoorowej.

Kiedy zobaczymy ePE w produktach outdoorowych?

Pierwsze kurtki i spodnie z nową membraną GORE-TEX ePE pojawiły się na rynku już w sezonie zimowym 2022/2023.
W sezonie obecnym 2025/2026 technologia ta ma całkowicie zastąpić klasyczne ePTFE w większości produktów konsumenckich.
W pierwszej kolejności przeszły na nią laminaty GORE-TEX, GORE-TEX Active i GORE-TEX Performance, a także Windstopper by GORE-TEX Labs.

W przypadku najbardziej zaawansowanego GORE-TEX Pro, producent zapowiada pełne przejście na ePE jeszcze w nadchodzącym sezonie zimowym 2025/2026.
Na dzień pisania tego artykułu profesjonalne kurtki wysokogórskie nadal korzystają z klasycznego ePTFE — głównie z uwagi na zaufanie środowisk alpinistycznych i nieco inny charakter użytkowania.

Jakie to ma znaczenie dla użytkownika?

Nowa membrana GORE-TEX ePE nie wymaga zmiany przyzwyczajeń.
Jej pielęgnacja, impregnacja i sposób użytkowania są takie same jak dotychczas.
Zmiana jest głównie po stronie środowiskowej i technologicznej – z korzyścią dla wszystkich:

• mniejsza waga odzieży,
• ta sama (lub wyższa) oddychalność,
• mniejsze zużycie surowców,
• brak szkodliwych fluorowęglowodorów.

W praktyce otrzymujemy lekkie, nowoczesne i bardziej ekologiczne kurtki GORE-TEX, które wciąż gwarantują tę samą niezawodność, z jakiej marka słynie od ponad czterech dekad.

Podsumowanie – najważniejsze wnioski o GORE-TEX w praktyce

GORE-TEX od kilkudziesięciu lat pozostaje jedną z najbardziej zaufanych membran w outdoorze, a nowa generacja ePE tylko potwierdza, że technologia ta wciąż wyznacza standardy. Niezależnie od tego, czy szukasz lekkiej kurtki trekkingowej, odpornego na warunki modelu wysokogórskiego czy wszechstronnej odzieży na każdą pogodę — dobrze dobrany GORE-TEX to nadal najpewniejszy wybór. Zapewnia realną wodoodporność na poziomie ok. 28 000 mm H₂O, wysoką oddychalność i trwałość, pod warunkiem właściwej pielęgnacji i dopasowania warstw.

Nowa membrana ePE sprawia, że współczesne kurtki i spodnie GORE-TEX są lżejsze, bardziej ekologiczne i równie niezawodne jak modele poprzednich generacji. Dla użytkownika oznacza to ten sam poziom ochrony, przy mniejszym wpływie na środowisko — i sprzęt, który sprawdzi się w Beskidach, Tatrach, Alpach i podczas codziennego użytkowania.

Jeśli chcesz dobrać laminat i model idealnie pod swoje tempo, intensywność i rodzaj aktywności, zajrzyj do Montiko.pl lub odwiedź nas stacjonarnie przy ul. Ruczaj 89 w Warszawie. Doradzimy, który GORE-TEX — Pro, Active, Paclite czy klasyczny 3L — sprawdzi się najlepiej w Twoich warunkach. Dzięki świadomemu wyborowi zyskasz odzież, która będzie Ci służyć przez wiele sezonów, niezależnie od pogody i poziomu trudności szlaku.